Μια ελληνική αποχώρηση από την ευρωζώνη θα ήταν θλιβερή είδηση τόσο για την Ελλάδα, όσο και για τους εταίρους της στην ΕΕ.

Το Grexit θα σημάνει γεωπολιτική καταστροφή ;

Της Judy Dempsey
Κάθε εβδομάδα, επιλέγονται μερικοί από τους κορυφαίους ειδικούς για να απαντήσουν σε μια νέα ερώτηση της Judy Dempsey σχετικά με τις προκλήσεις που διαμορφώνουν τον ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο επί της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής της ασφάλειας.
Tony Barber δημοσιογράφος των Financial Times για θέματα Ευρώπης
Όπως οι Πόλεμοι της Γιουγκοσλαβίας στη δεκαετία του 1990 και η σύγκρουση στην Ουκρανία σήμερα, τα προβλήματα της Ευρωζώνης έχουν υπονομεύσει τον μετα-Ψυχροπολεμικό στόχο μιας Ευρώπης ολόκληρης, ελεύθερης, ειρηνικής, που θα απολαμβάνει και λογικές συνθήκες υγείας, εκπαίδευσης, απασχόλησης και ευημερίας. Το Grexit θα κάνει τα πράγματα χειρότερα.
Αποδεικνύοντας ότι μια χώρα μπορεί να εγκαταλείψει μια νομισματική ένωση που έχει ως στόχο της να είναι κάτι το μόνιμο, το Grexit θα βύθιζε την ιδέα μιας Ευρώπης που είναι ολόκληρη. Αργά ή γρήγορα, μια ελληνική έξοδος θα έθετε υπό αμφισβήτηση την παραμονή και άλλων χωρών της ΕΕ στην Ευρωζώνη.
Το αν το Grexit θα αποτελέσει μια καταστροφή θα εξαρτηθεί από τις αντιδράσεις ΗΠΑ και Ευρώπης. Τα μετά-Grexit ανεπαρκή επίπεδα βοήθειας στην προς την Ελλάδα θα προσφέρουν γόνιμο έδαφος για την εξάπλωση της οικονομικής διαταραχής, του οργανωμένου εγκλήματος, της διαφθοράς, της παράνομης μετανάστευσης, του θρησκευτικού ριζοσπαστισμού και άλλων κακοήθων φαινομένων που ευδοκιμούν σε όλα τα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Δεν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μιας κλίσης της Ελλάδας προς τη Ρωσία, πόσο μάλλον προς την Κίνα. Αλλά η Ελλάδα θα μπορούσε να μοιάζει με το Κοσσυφοπέδιο ή την πΓΔΜ στην άτακτη πολιτική της, τους σάπιους θεσμούς της και στην εξάρτηση από την ξένη οικονομική βοήθεια. Με αυτό, που θα το αποκαλούσα περιορισμένη καταστροφή, μια μακρόχρονη παρουσία της Δύσης θα μπορούσε να αποτρέψει μια συνολική κρατική αποτυχία, αλλά θα εμβαθύνει την εγχώρια δυσαρέσκεια του de facto καθεστώτος προτεκτοράτου στην Ελλάδα.

.
Dimitar Bechev, Senior visiting fellow στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο του London School of Economics
Μια ελληνική αποχώρηση από την ευρωζώνη θα ήταν θλιβερή είδηση τόσο για την Ελλάδα, όσο και για τους εταίρους της στην ΕΕ. Το Grexit θα αποδείξει ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι αναστρέψιμη και δεν οδηγεί σε σύγκλιση στην ευημερία και στα πρότυπα διακυβέρνησης.
Οδεύει η Ευρώπη, επίσης, προς μια γεωπολιτική καταστροφή, με τη σταθερότητα να απειλείται κατά μήκους ενός τεράστιου τόξου από την Ανατολική Μεσόγειο προς τις πρώην γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες; Αμφιβάλλω. Ναι, οι οικονομίες των γειτόνων της Ελλάδας θα υποστούν μείωση των εξαγωγών και μείωση των εμβασμάτων και, επίσης, οι ελληνικών συμφερόντων τράπεζες στη Βουλγαρία, στην Αλβανία και στη Σερβία θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες. Ωστόσο, ας μην ξεχνάμε ότι οι παραπάνω είναι τοπικές οντότητες που υπόκεινται σε εθνικούς κανονισμούς και δίχτυα ασφαλείας. Παρόλο τον πόνο, η επιστροφή της δραχμής θα μπορούσε, εν καιρώ να διευκολύνει την προσαρμογή και να επαναφέρει την Ελλάδα στο ρόλο της κινητήριας δύναμης της περιφερειακής ανάπτυξης.
Σίγουρα, οι ανταγωνιστές της ΕΕ θα κερδίσουν πόντους. Η Ρωσία θα χώνει το δάχτυλο στο μάτι της Δύσης, αλλά με μια ύφεση στο εσωτερικό της χώρας, η Μόσχα είναι σαφές ότι δεν είναι πρόθυμη να διασώσει την Ελλάδα. Η επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα στις 8 Απριλίου το αποδεικνύει αυτό. Από την πλευρά τους, οι αρχηγοί της ευρωζώνης δεν έχουν μαλακώσει λόγω του φλερτ της Αθήνας με το Κρεμλίνο.
Η υπό την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνηση της Ελλάδας φαίνεται να είναι προσηλωμένη στη καλές σχέσεις με την Τουρκία, ειδικά αφού έχει ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας για την επίλυση του κυπριακού με την εκλογή του Mustafa Akıncı ως πρόεδρος της Βόρειας Κύπρου τον Απρίλιο του 2015. Το Grexit θα ήταν κακό, αλλά όχι μια καταστροφή.
Θάνος Ντόκος Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής
Το Grexit θα έχει βαθιές (αν και όχι ισομερώς κατανεμημένες) γεωπολιτικές συνέπειες για όλες τις πλευρές που εμπλέκονται. Ακόμη και αν η Ελλάδα φύγει από την ευρωζώνη, αλλά παραμείνει στην ΕΕ, η συμβολή της χώρας σε διάφορες κοινές προσπάθειες θα είναι, στην καλύτερη περίπτωση, περιορισμένες.
Πρώτον, η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο ευαίσθητα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, στο πλαίσιο της μετανάστευσης. Η αποτελεσματική διαχείριση των συνόρων θα είναι εκτός των δυνατοτήτων μιας χρεοκοπημένης χώρας.
Δεύτερον, μια υγιής Ελλάδα, είτε ως μέρους της διαφοράς ή ως παράγοντας εξισορρόπησης μεταξύ των Αλβανικών και Σλαβικών πληθυσμών στα Δυτικά Βαλκάνια, μπορεί να διαδραματίσει ένα σημαντικό σταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή.
Τρίτον, η περαιτέρω μείωση των αμυντικών δαπανών και των στρατιωτικών δυνατοτήτων θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την συμμετοχή της Ελλάδας στις αποστολές του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
Τέταρτον, οι, διαφόρων βαθμών, προνομιακές σχέσεις της Ελλάδας με το Ισραήλ, τον Αραβικό κόσμο, το Ιράν, τη Ρωσία και την Κίνα θα μπορούσαν να της επιτρέψουν να παίξει το ρόλο μιας επιπλέον Δυτικής γέφυρας προς τις ταραγμένες περιοχές.
Και τέλος, μια εξοστρακισμένη Ελλάδα θα είναι ευάλωτη στη διείσδυση των μη-Δυτικών μεγάλων δυνάμεων.
Έτσι, μια νέα Ελλάδα θα μπορούσε σίγουρα να είναι ένα πολύτιμος εταίρος για την ΕΕ, καθώς και για τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ, σε περιοχές ζωτικής σημασίας για την ευρωπαϊκή και την διατλαντική ασφάλεια και τα συμφέροντα.
Οι Έλληνες πολιτικοί ηγέτες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την πρόκληση και να επωφεληθούν από τις ευκαιρίες της χώρας.
Ian Lesser, εκτελεστικός διευθυντής του Διατλαντικού Κέντρου και ανώτερος σύμβουλος για την εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας στο German Marshall Fund των Ηνωμένων Πολιτειών
Μια ελληνική έξοδος από την ευρωζώνη, ή ακόμα και μια χρεοκοπία λίγα βήματα πριν από αυτή, θα δημιουργούσε πραγματικούς γεωπολιτικούς κινδύνους. Μέσα σε όλο το διάλογο περί ηθικού κινδύνου και πιο απτών οικονομικών συμφερόντων, οι κίνδυνοι στους τομείς της πολιτικής και της ασφάλειας που συνδέονται με μια ελληνική κατάρρευση δεν έχουν λάβει τη δέουσα προσοχή.
Μια Ελλάδα που ανακάμπτει, εντός της ευρωζώνης, θα μπορεί διαδραματίσει έναν πολύ θετικό ρόλο στην όλο και πιο χαοτική σκηνή της Ανατολικής Μεσογείου. Μια ταραγμένη και ασταθής Ελλάδα, αντίθετα, δε θα είναι σε θέση να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο, είτε πρόκειται για τα Δυτικά Βαλκάνια, όπου παραμένουν πολλές εκκρεμότητες, είτε για το σύνολο των πιεστικών θεμάτων της μετανάστευσης, της τρομοκρατίας, καθώς και για θέματα ενέργειας στην γειτονιά της Ελλάδας.
Η ΕΕ θα μπορούσε να χάσει ένα δυνητικά σημαντικό περιουσιακό στοιχείο για την προβολή της Ευρωπαϊκής δύναμης και το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να χάσει ένα βασικό εταίρο για την αντιμετώπιση των σοβαρών κινδύνων που απορρέουν από την Ανατολή και τη Μεσόγειο. Η Ρωσία θα μπορούσε κάλλιστα να επωφεληθεί από την ελληνική αδυναμία να ενισχύσει τη θέση της έναντι της Ευρώπης μέσω νέων χρηματοδοτικών και ενεργειακών συμφωνιών. Και η Αθήνα θα μπορούσε να αποσπάσει την προσοχή της σε μια εποχή που υπάρχουν πραγματικές δυνατότητες για την επίλυση της συνεχιζόμενης διαίρεσης της Κύπρου.
Εν ολίγοις, οι άμεσες ευκαιρίες και τα άμεσα κόστη για την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να είναι σημαντικά και θα πρέπει να επιχειρηματολογήσουν υπέρ ενός οικονομικού συμβιβασμού με την Αθήνα, για το γεωπολιτικό συμφέρον των διατλαντικών εταίρων.

.
Στράτος Πουρζιτάκης, φοιτητής PhD στο Τμήμα Κρατικών και Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Προδρόμου στο Χονγκ Κονγκ, με την υποτροφία του Ακαδημαϊκού Προγράμματος της ΕΕ στο Χονγκ Κονγκ
Οι φόβοι για τις γεωπολιτικές επιπτώσεις του Grexit εστιάζουν στην πιθανότητα ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι ένας ρωσικός Δούρειος ίππος. Οι ανησυχίες αυτές δεν είναι εννοιολογικά λανθασμένες, αλλά δεν πιστεύω ότι η ΕΕ θα αντιμετωπίσει ένα γεωπολιτικό Βατερλώ.
Ένα πράγμα είναι σίγουρο: Ακόμα και αν η Ελλάδα εξέλθει από την ευρωζώνη, θα εξακολουθεί να είναι μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Παρά τις λαϊκιστικές φωνές εντός της ελληνικής κυβέρνησης που προτείνουν πως η Αθήνα θα πρέπει να παίξει το γεωπολιτικό χαρτί και να αναζητήσει συμμαχίες στη Ρωσία, το δόγμα που επινοήθηκε από τον Έλληνα πρώην Πρωθυπουργό και Πρόεδρο Κωνσταντίνο Καραμανλή ότι «ανήκουμε στη Δύση» θα παραμείνει βαθιά ριζωμένη μεταξύ των ελληνικών ελίτ.
Επιπλέον, ο Ρώσος Πρόεδρος Vladimir Putin, ο οποίος είναι πολιτικός ρεαλιστής, αναγνωρίζει ότι το να εισέλθει στην πίσω αυλή της Δύσης κατά τη διάρκεια αυτών των κρίσιμων περιστάσεων θα μπορούσε να αποτύχει. Εκτός αυτού, η Ελλάδα θα έχει λίγα να προσφέρει ως παράγων της εξωτερικής πολιτικής, έτσι η Ρωσία θα είναι συνετή και δεν θα ρίξει λάδι σε μια φωτιά που είναι έτοιμη να ανάψει.
Επιπλέον, οι ανησυχίες ότι το συνεχιζόμενο ελληνικορωσικό ενεργειακό φλερτ θα εξελιχθεί σε μια ενεργειακή συμμαχία είναι μάλλον παρατραβηγμένες. Στην περίπτωση ενός Grexit, είναι αμφίβολο ότι ο προτεινόμενος αγωγός φυσικού αερίου Turkish Stream που θα διασχίζει όλη τη Μαύρη Θάλασσα θα εισέλθει στην Ελλάδα, η Ρωσία θα επιδιώξει πιο αξιόπιστους συνεργάτες και πιο βιώσιμες οδούς μεταφοράς. Πρόσφατα προέκυψε το ενδεχόμενο ότι μπορεί να υπάρξει μια αναβίωση του ματαιωμένου αγωγού Nabucco, που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο από την Τουρκία στην Κεντρική Ευρώπη, παρακάμπτοντας την Ελλάδα. Αν συμβεί αυτό, η Αθήνα θα έχει περιορισμένη ισχύ έναντι της Ευρώπης και η χρήση της ενέργειας ως πολιτικό εργαλείο για να εκβιάσει την Δύση δεν θα αποτελεί επιλογή.

.
Gianni Riotta, μέλος του Council on Foreign Relations
Το Grexit δεν θα είναι ο θερμοπυρηνικού πολέμου φόβος που φοβόταν ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Harry Truman και ο σοβιετικός ηγέτης Josef Stalin, ούτε θα είναι η πτώση του Βυζαντίου. Ωστόσο, οι δηλητηριώδεις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την τρόικα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν ήδη καταστρέψει ένα για καιρό αποδεκτό κλίμα στη γηραιά ήπειρο. Η γλυκιά ουτοπία της προόδου, της συνύπαρξης, κοινωνικής πρόνοιας, καθώς και της αλληλεγγύης στην Ευρώπη που διδάσκεται σε κάθε γενιά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έχει δώσει θέση στις δυσάρεστες αντιπαραθέσεις.
Η ελληνική κοινή γνώμη είναι διχασμένη. Από τη μία πλευρά, υπάρχει μια αριστερή πάλη ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό, ένα κοκτέιλ που αναμιγνύει τον Γιάννη Βαρουφάκη, τον Joseph Stiglitz, τον Thomas Piketty και λίγο ούζο, που δεν είναι προετοιμασμένη να συμβιβαστεί, αλλά είναι χαρούμενη να αγωνίζεται ενάντια στην καπιταλιστική Ευρώπη και πρόθυμη να ονειροπολεί τις εύκολες συντάξεις και τις μικρές σε διάρκεια. Από την άλλη, υπάρχει πολύ πιο έμπειρος κόσμος, που γνωρίζει ότι δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως ένα δωρεάν γεύμα μουσακά πλέον, έτοιμο να κάνει θυσίες, αλλά που είναι, όμως, αισιόδοξο ότι η Ευρώπη τελικά θα υποχωρήσει τα μάτια της και θα διασώσει τον άμοιρο πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.
Αν μια συμφωνία δεν επιτευχθεί κατά τις επόμενες δύο εβδομάδες για να αποφευχθεί το Grexit, η ΕΕ θα μειωθεί σε μέγεθος, η Ελλάδα θα εκλιπαρεί για πίστωση, ενώ θα τυπώνει άχρηστες δραχμές και πολλές άλλες χώρες θα τρέμουν: η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία. Ο Τσίπρας θα κερδίζει και να χάνει τις εκλογές, όπως οι συστολές και οι διαστολές ενός Ελληνικού ακορντεόν, οι δρόμοι της Αθήνας θα είναι γεμάτοι με υπερήφανος διαδηλωτές και ο Βαρουφάκης θα γράψει τα απομνημονεύματά του. Όλα τα έξυπνα παιδιά της Ελλάδας θα φύγουν από τη χώρα μέσα σε λίγα χρόνια.
Έτσι το Grexit δεν θα είναι μια γεωπολιτική τραγωδία, όχι, αλλά μάλλον μια δυσάρεστη Ελληνο-Ευρωπαϊκή τραγωδία, εκτός και αν εμφανιστεί σύντομα ένας καλοήθης από μηχανής θεός. 

Ο Mario Draghi στο ρόλο της Αθηνάς, τί λέτε;
Luis Σιμόν, καθηγητής-ερευνητής για τη διεθνή ασφάλεια στο Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Vrije Universiteit Brussel και συν-ιδρυτής και αρχισυντάκτης του European Geostrategy
Το φάντασμα του Grexit σηματοδοτεί την υποβάθμιση της επιρροής της ΕΕ στην Ευρώπη, ίσως και μια ταυτόχρονη αύξηση της ρωσικής επιρροής. Έτσι, είναι σημαντικό να τοποθετηθεί η συζήτηση για το Grexit στο ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο. Μερικές φορές, φαίνεται σαν η συζήτηση για την επιστροφή της Ρωσίας να επικεντρώνεται πάρα πολύ στη στρατιωτική ισορροπία στη βορειοανατολική Ευρώπη. Όσο κρίσιμο και να είναι αυτό, δεν είναι παρά μόνο ένα μέρος της ιστορίας. Συνολικά, το κύρος της ΕΕ στην βορειοανατολική Ευρώπη είναι στην πραγματικότητα αρκετά σταθερό. Οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία αποτελούν ιστορίες οικονομικής επιτυχίας. Είναι πολιτικά σταθερές και η ΕΕ διαθέτει ισχυρή λαϊκή υποστήριξη εκεί, κάτι που δε μπορεί να λεχθεί για τη Ρωσία.
Στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η ισορροπία είναι πολύ πιο μικτή. Πολλές χώρες εκεί δεν έχουν ενταχθεί ακόμα στην ΕΕ και εκείνες που έχουν ενταχθεί βρίσκονται αρκετά πίσω όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη και την πολιτική σταθερότητα. Επιπλέον, οι νοτιοανατολικοί Ευρωπαίοι είναι γενικά πολύ πιο επιρρεπείς στη ρωσική οικονομική, πολιτική και πολιτιστική επιρροή από τους βόρειους ομολόγους τους. Η στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ της Ρωσίας και της Σερβίας το 2013 το επαληθεύει αυτό, το ίδιο και η συμφωνία του Φεβρουαρίου του 2015, που θα επιτρέπει στο Ρωσικό Ναυτικό να έχει πρόσβαση σε λιμάνια στην Κύπρο.
Σε αυτό το πλαίσιο, Grexit θα ήταν πολύ συμβολικό. Για όλα τα προβλήματά της, η Ελλάδα τυχαίνει να είναι η μία χώρα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που απολαμβάνει τα υψηλότερα επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης και ολοκλήρωσης εντός της ΕΕ. Φυσικά, η Ελλάδα θα μπορούσε να βγει από το ευρώ και να παραμείνει εντός της ΕΕ και, υπό αυτή την έννοια, το Grexit δεν θα είναι το τέλος της επιρροής της ΕΕ στην Ελλάδα. Αλλά θα ήταν ασφαλώς ένα σοβαρό πλήγμα για τη θέση της ΕΕ στην νοτιοανατολική Ευρώπη και θα ανοίξει την πόρτα στην ακόμη μεγαλύτερη επιρροή της Ρωσίας και στη γεωπολιτική αμφισβήτηση σε αυτό το τμήμα της ηπείρου.
Stephen Szabo, εκτελεστικός διευθυντής της Διατλαντικής Ακαδημίας
Η σύντομη απάντηση είναι όχι. Ελλάδα κατά πάσα πιθανότητα θα βγει από την ευρωζώνη στο άμεσο μέλλον, αλλά είναι πιθανό να παραμείνει στην ΕΕ, αν και ως μια περιφερειακή χώρα στον εξωτερικό κύκλο των κρατών μελών.
Ωστόσο, ακόμη και αν η συσσωρευμένη ενέργεια μιας χρεοκοπίας και μιας εξόδου από την ευρωζώνη επρόκειτο να οδηγήσει την Ελλάδα σε έξοδο από την ΕΕ, οι συνέπειες θα είναι διαχειρίσιμες. Αυτό το είδος του Grexit θα μπορούσε στην πραγματικότητα να είναι η αρχή μιας πολυπόθητη ενοποίησης της ΕΕ, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν πιο σταθερό πυρήνα της Ένωσης που είναι πιο ικανός να αναζωογονεί τον εαυτό του. Η Ελλάδα θα μπορούσε να παίξει το ρόλο του χαλάστρα, λόγω της στενής σχέσης της με τη Ρωσία και η έξοδος από το ΝΑΤΟ θα ήταν επίσης ένα πιθανό αποτέλεσμα, αλλά η Ελλάδα δεν είναι η Lehman Brothers.-

-Διάβασε εδώ:: http://carnegieeurope.eu/strategiceurope/?fa=60420




.